10 soruda bedelli

'28 GÜN EĞİTİM ŞARTI KALKSIN' 

Bedelli askerlik tasarısında 28 günlük temel eğitimin şart koşulmasına itiraz var. Kararla yüz binlerce genç işini kaybetme tehlikesiyle karşılaşırken işyerleri de işgücü kaybı yaşayacak. 

Bedelli askerlik teklifi milyonlarca genci sevindirirken tasarıdaki 28 günlük temel eğitim şartı soru işaretlerine neden oldu. Öncelikle bedelli askerlik yapmak isteyen bir genç çalışıyorsa 1 aylığına da olsa işinden ayrılmak zorunda kalacak. Özel sektör için 1 ay süresince  eleman kaybına uğramak sıkıntı yaratacak. Askere gidenin yerine eleman alınca bu kez 28 gün sonra işine dönmek isteyen gencin durumu sorun yaratacak. Bedelli askerliğin temelinde işinden gücünden ayrılıp kışlaya gitmek istemeyen ve iş kaygısı olan gençler 28 gün de olsa farklı bir şehire gidip askerlik yapma durumuna itiraz ediyor. 

HER İKİ TARAF İÇİN RİSK 

Bununla birlikte askere giden gençlerin 28 günde alacağı eğitim de tartışma konusu oldu. Türkiye profesyonel askerliğe geçerken sadece 28 günde gençlerin askerlik hakkında ne kadar bilgi sahibi olacağı sorgulanıyor. Meclis’e sunulan tasarıya göre; bedelli askerlik için 15 bin TL ücreti yatıran gençler, silah altına alınacakları 28 gün boyunca ücretsiz izinli sayılacak. Ancak, personele tanınan ‘izin hakkı’, olası mağduriyetlerin önüne geçemiyor. 1 aya yakın eğitim süresi, birçok sektörde iş gücü kaybı ve ikame sorunu anlamına geliyor. Aynı anda çok sayıda personelin ücretsiz izne çıkabileceği yüzlerce şirket, faaliyetlerin aksamaması için tedbirler alacak. Bu durumda yüz binlerce genç, işini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak. 

GURBETÇİLER DAHİL Mİ? 

Teklife göre, askerlik hizmeti yükümlülüğüne tabi olanlar, yurt dışında oturma veya çalışma iznine sahip olarak; işçi, işveren sıfatıyla veya bir meslek ya da sanatı icra ederek, yurt içinde geçirilen süreler hariç olmak üzere, toplam en az 3 yıl süreyle, fiilen yabancı ülkelerde bulunmak şartıyla, bağlı bulundukları Türk konsoloslukları aracılığıyla askerlik şubelerine başvuracak. Durumlarını ispat eden belgelerle, 2 bin euro veya karşılığı kadar yabancı ülke parasını bir defada ödeyip, Milli Savunma Bakanlığı'nca verilecek uzaktan eğitimi alanlar askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak. 

BAŞVURULAR NE ZAMAN? 

Teklife göre, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte, her ne sebeple olursa olsun henüz fiili askerlik hizmetine başlamayıp, 31 Aralık 1993 tarihinden önce doğan, bedelli askerlikten yararlanmak isteyen yükümlüler; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde askerlik şubelerine veya yurt dışı temsilciliklerine başvurabilecek.  

YAŞ SINIRI KAÇ? 

Teklif, yoklama kaçaklarıyla bakaya sayılarının her geçen yıl artması üzerine oluşan birikimi önlemeyi amaçlıyor. Askeri hizmetin gerektirdiği ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaç duyduğu erbaş ve er sayısı da dikkate alınarak, bedelli askerlikte yaş sınırı, 31 Aralık 1993 tarihi de dahil, bu tarihten önce doğanlar olarak belirlendi. 

MUAF OLANLARI KAPSIYOR MU? 

Her ne sebeple olursa olsun daha önce bedelli veya dövizli askerlik hizmeti kapsamından çıkarılanlardan yaş şartını taşıyanlarla yaş şartı aranmaksızın ve temel askerlik eğitimine tabi olmaksızın, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce sağlık nedeniyle haklarında verilen askerliğe elverişli olmadıklarına dair kararlardan dolayı askerlikten muaf tutulanlar, bedelli askerlik uygulamasından yararlanabilecek.  

PARA NEREYE YATIRILACAK? 

Bu uygulama kapsamında tahsil edilen tutarlar, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak. Yatırılan bu tutarlar karşılığı Savunma Sanayii Destekleme Fonu'na aktarılmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

BEDEL KAÇ LİRA? 

Askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılmaları için başvurularda 15 bin Türk lirası veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuruna göre ödeme tarihindeki karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını bir defada ödemeleri ve 28 gün temel askerlik eğitimini yerine getirmeleri gerekecek.

FiRAR EDENLER YARARLANABiLECEK Mi? 

Düzenleme, “kanun yürürlüğe girdiği tarihte her ne sebeple olursa olsun henüz fiili askerlik görevine başlamamış” kişileri kapsıyor. 

ASKER KAÇAKLARI FAYDALANABiLECEK Mi? 

Düzenleme hükümlerinden yararlanan yükümlüler hakkında saklı, yoklama kaçağı ve bakayadan dolayı idari ve adli soruşturma ve kovuşturma yapılmayacak, başlatılanlar sona erdirilecek. Bu suçlara ilişkin kesinleşmiş idari para cezaları tahsil edilmeyecek. 

MESLEKi AYRICALIK VAR MI? 

Tabip, diş tabibi ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, birden fazla sağlık kurum ve kuruluşunda Sağlık Bakanlığı'nca yapılan istihdam planlamaları çerçevesinde çalışacak.  

ÇALIŞANLAR iŞTEN AYRILACAK MI? 

Hükümlerden yararlananlar temel askerlik eğitimi süresince çalıştıkları kamu veya özel iş yeri, kurum ve kuruluşlar tarafından ücretsiz izinli sayılacak.

BANKALARDAN CAZİP KREDİ

Nakdi olmayanlar için kredi imkanı var. En düşük aylık kredi faizi yüzde 1.63. 2 yıl vadeli 15 bin lira çeken ayda 789, vade sonunda 18 bin 938 lira ödeyecek.

Bedelli askerlik en son 2 Aralık 2014 tarihinde çıkmıştı. Bu haktan 27 yaşını doldurmuş olanlar, askere gitmeden 18 bin lira karşılığında yararlanabilmişti. 2011’deki düzenlemede ise 30 yaş sınırı, 30 bin lira ve 21 gün askerlik hizmeti şartı vardı. 

BANKALAR KAMPANYA YAPMALI

Dün açıklanan yeni düzenlemeyle 31 Aralık 1993’ten önce doğanlar (25 yaş), 15 bin lira bedel ve 28 günlük hizmetle askerlikten muaf tutulacak.   

15 bin liralık ücret az gibi görünse de, çoğu kişi için önemli bir tutar. Bu birikime sahip olmayanlar için kredi fırsatı var. Bankalar geçtiğimiz yıllarda bedelli askerlik için kredi kampanyaları dahi düzenlemişti. Kampanya kapsamında sunulan kredilerin faizleri de daha cazipti. Aynı uygulamanın bu düzenlemeyle de devreye alınması bekleniyor. Ancak faizler öncekilere göre daha yüksek. 

EN DÜŞÜK FAİZ YÜZDE 1.63

Bankaların ihtiyaç kredi faizleri şu anda yüzde 1.63-2.18 bandında. En düşük aylık faiz olan yüzde 1.63’le bir yıl vadeli kredi çeken bir kişi, 15 bin lira için ayda bin 414 lira taksit ödeyecek. Bu kredinin toplam geri ödemesi 16 bin 974 lira olacak. 48 ay vadede taksit 484 lira olacak. 

20 MİLYAR LİRA GELİR BEKLENİYOR

Bedelli askerlik uygulamasından yaklaşık 20 milyar lira gelir elde edilmesi bekliyor. 2011 yılındaki ilk uygulamada 30 yaş, 30 bin lira olan bedelli askerlikten 66 bin kişi yararlanmış ve devletin kasasına 1.9 milyar lira girmişti. Bir önceki bedelli askerlik döneminde ise; yaş sınırının 27, bedelin de 18 bin lira olduğu düzenlemeden 203 bin kişi yararlanmıştı. 2014 yılındaki bedelli askerlikten devletin kasasına ise 3.6 milyar lira girmişti. Geçen süre zarfında askerlik görevini çeşitli nedenlerle yerine getirmeyenlerin sayısı hızla arttı. Önümüzdeki hafta çıkması beklenen bedelli askerlikten 1 milyon 324 bin kişinin faydalanacağı ifade edildi. Bunların tamamının başvurması halinde devletin kasasına yaklaşık 20 milyar liralık katkı sağlanacak. 350 bin kişinin başvurması durumunda ise 5 milyar 250 milyon lira gelir elde edileceği hesaplandı. 

HAFTAYA YASALAŞACAK 

Bedelli askerlik düzenlemesinin de bulunduğu Askerlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (torba teklif), TBMM Başkanlığına dün sunuldu. Yaklaşık 6 milyon genci ilgilendiren tasarı, önce Plan Bütçe Komisyonu'nda ele alınacak. MHP'nin de desteklediği tasarı daha sonra TBMM Genel Kurulu'na gelecek. Görüşmelerin önemüzdeki hafta tamamlanarak onaylanması bekleniyor. Bedelli ile ilgili 3 aylık başvurusu süresi Başkan Erdoğan'ın yasayı onaylamasının ardından başlayacak. 

NEREDE YAPILACAK? 

AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Muş, Meclis'te habercilere torba tasarıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Muş, bedelli askerliğe ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisinin Milli Savunma Bakanlığı'na verileceğini söyledi. 28 günlük bedelli askerliğin yapılacağı yeri de bakanlık belirleyecek.