Uykusuzluk, kovidin sonuçlarından biri!

Ekranlardaki mavi ışığın, beyni 'uykuya ihtiyacı olmadığı' şeklinde yanılttığını, verimsiz uykunun ise bağışıklık sistemini zayıflattığını vurgulayan uzmanlar açıkladı: 'Kovid geçirmiş hastalarla çalışıyoruz. Kovid'in uzun vadeli sonuçlarından birinin uykusuzluk yani insomnia olduğunu görüyoruz.'

Üsküdar Üniversitesi ve "Beyin Haritalama ve Tedavileri Derneği tarafından düzenlenen Balkanlar ve Ortadoğu Beyin Girişimi Zirvesi, sinirbilim alanında çalışan uzmanları bir araya getirdi. Uyku alanında çalışmalar yürüten Harvard Mezunları Ruh Sağlığı Elçisi Dr. Mohammad Nami, ekrana bakma süresinde yüzde 63'lük bir artış olduğunu söyledi. Mavi ışığın, beyni uykuya ihtiyacı olmadığı şeklinde yanılttığını, verimsiz uykunun ise bağışıklık sistemini zayıflattığını vurgulayan Dr. Nami, "Kovid geçirmiş hastalarla çalışıyorum. Kovid'in uzun vadeli sonuçlarından birinin uykusuzluk yani insomnia olduğunu görüyoruz" dedi. Uyku alanında çalışmalar yürüten Dr. Mohammad Nami, özellikle pandemi sürecinde artan teknoloji kullanımının uyku üzerindeki etkilerinden bahsetti.

14 FARKLI TÜRÜ VAR

Uyku düzensizliklerini inceleyen bir hekim olarak Kovid geçirmiş hastalarla çalıştığını kaydeden Dr. Mohammad Nami, "Kovidin uzun vadeli sonuçlarından birinin uykusuzluk yani insomnia olduğunu görüyoruz" dedi. Uykusuzluk yani insomnianın 14 farklı çeşidi olduğunu belirten Dr. Mohammad Nami, bunlardan 4-5 tanesinin direkt olarak Kovide bağlı olarak şekillendiğini kaydetti. Dr. Mohammad Nami, şöyle devam etti: "Uyku düzensizliğinin 80 farklı türü vardır. Uyku düzensizlikleri içine giren insomnianın ise 14 farklı türü bulunuyor. Bazı insanlar uykuya dalmakta güçlük çeker bazılarıysa uyku süresini kesintisiz geçirme konusunda sorun yaşarlar. Bazıları sabahları erkenden kalkmaktan muzdariptir. Bazı kişilerde uyku sırasında nefes alma problemleri geliştirdiğini görürüz, bazılarının uyku sırasında bacakları titrer. Bazılarının ise diş gıcırdatma problemleri olabilir. Bazılarının kalp ritimlerinde düzensizlik gözlemlenebilir. Bazıları da ikincil insomnia denilen rahatsızlığa sahip olabilir."

EKRANA BAKMA SÜRESİ YÜZDE 63 ARTTI

İnsanların bu dönemde sosyal medyayı kullanmaya başladıklarını kaydeden Dr. Mohammad Nami, "Güncel çalışmalara bakacak olursak gençler ve genç erişkinlerin ekrana bakma sürelerinde %63'lük bir artış olduğunu görürüz. İnsanlar akşamları yapacak bir şeyleri olmadığında internete girip sörf yapıyorlar. Sosyal medya platformlarına giriyorlar ve internetin içinde kayboluyorlar. Gelen mesajlara, postlara bakıyorlar ve kendilerini bu platformlara çok kaptırıyorlar. Bu sebeple de retinalarına ekrandan çok fazla ışık geliyor" diye konuştu.

MELATONİN SEVİYESİ DÜŞER

Gözün arkasında bulunan retinada birçok nöron ve sensörün bulunduğunu kaydeden Dr. Mohammad Nami, mavi ışığa maruz kalmanın beyinde yanıltıcı bir etki oluşturduğuna dikkat çekti: "Bu nöronlardan birçoğu beynimizdeki aydınlık ve karanlık algısını kodlamakla görevlidir. Beyin bu ışığa maruz kaldığında uyku vaktinin gelmediği yanılgısına uğrar. Bu mavi ışık, beynin arkasına yani beyin epifizine ulaştığında beyin epifizi de melatonin hormonu salgılamayı bırakır. Melatonin seviyesi düşer ve hipotalamus ve melatonin alıcıları yeterli miktarda melatonin alamaz. Bu yüzden beyin vücudun uykuya ihtiyacı olduğu sinyalini gönderemez. O nedenle bütün gece boyunca uyanık kalırız. Pandemide de aynı bu şekilde oldu. İnsanların ekrana baktıkları süre ve uykuya geçme süreleri daha önce de belirttiğim gibi yüzde 40 ila yüzde 60 arasında artış gösterdi."

AŞI OLMALARINA RAĞMEN HASTALANDILAR ÇÜNKÜ!

Bu durumun da insanların verimli ve kaliteli uykudan mahrum kalmalarına sebep olduğunu ifade eden Dr. Mohammad Nami, "Bu durum da sağlığımızı, kalbimizi, akciğerlerimizi, sinir sistemimizi ve dolaşım sistemimizi olumsuz yönde etkiledi. Hatta bağışıklık sistemimiz bile oldukça olumsuz etkilendi. Yeterli uykuyu alamayan insanların virüse karşı daha dayanıksız olduklarını gördük. Bu nedenle insanlar aşılı olmalarına rağmen kovid olabiliyordu. Bu veriler de güncel araştırmalar tarafından destekleniyor. Nörobilimin Kovid'in uzun vadeli sonuçlarını belirlemesi için yapması gereken çok şey var" dedi.

Uyku ilaçları bilinçsiz kullanılmamalı

Kovid döneminde madde kullanımı riskinin de zirveye ulaştığını kaydeden Dr. Mohammad Nami, "Bazı insanlarda madde kullanımından ötürü insomnia gelişti. İnsomnianın tedavi yollarından biri ilaç yoluyla tedavidir. İlaç yoluyla tedavi kesinlikle yanlış olarak algılanmamalı. İnsomnia tedavisi, kesinlikle uykuya yardımcı ilaçların reçetelenmesiyle bir tutulmamalıdır. Bazı insanlar maalesef doktorlarına danışmadan uyku ilacı alıyor fakat bu ilaçların pek çoğu zararlı. Çünkü bu ilaçların pek çoğu bağımlılığı ve toleransı artırıyor. Bu insanlar maalesef bu ilaçlara karşı bağımlı hale gelebiliyor. Bir süre sonra da sadece uykuya dalmada değil, günlük aktivitelerinde bile zorlanabiliyorlar. Günlük işlerini yapabilmek için bu ilaçlara mahkûm hale geliyorlar. O yüzden ben diyorum ki insomnia tedavisi sadece ilaç tedavisi olarak görülmemelidir" dedi. İnsomnia tedavisinde ilaç dışında tedaviye destek olacak yöntemlere de değinen Dr. Nami, "Meditasyon, yoga, mindfullness, bilişsel aktiviteleri sayabiliriz. Bazı ses ve müzik bazlı terapiler ve rahatlama tekniklerini de sayılabilir. Bunlar da uyku bozukluklarını gidermede yararlanılabilecek yöntemlerdendir. Bitki çayları içmek ve duş almak, uyku hijyeni kurallarına uymak sakinliğimizi korumada ve derin bir uyku çekmemize yardımcı olur" dedi.