Bel fıtığı değil omurilik daralması

Ağrının yanı sıra bacakta uyuşma ve kasılmalar varsa bu akıllara hemen ‘bel fıtığı’nı getirir. Fakat fıtık değil ‘omurilik daralması’ olabilir. 

Yolda yürürken sık sık durup dinlenmek zorunda kalmanın en önemli nedeni omurilik kanalındaki daralmadır. Ayaklarına vuran uyuşma ve ağrılar, bacak adalelerindeki kasılmalar onları ister istemez durup dinlenmeye zorlar birkaç dakika dinlendikten sonra ağrıları azalır tekrar yürürler. Yürürken kalçalara ve ayaklara vuran ağrılar ve adale güçsüzlükleri nedeni ile sık sık durup vitrinlere bakarak kısa molalar ile ağrılarını azaltmaya yönelik yaptıkları bu davranışlardan dolayı bu hastalığa vitrin hastalığı denmiştir. Esas neden omurilik kanalındaki daralmadan kaynaklanmaktadır. Bu hastalar sıklıkla bel fıtığı nedeni ile doktorlara gitmektedirler. Bu yazımızda bu hastaların niçin durup dinlenmek zorunda kaldıklarını izah etmeye çalışacağız. 

DOĞUMSAL BİR SORUN MU?  

İki tip kanal daralması söz konusudur. Birincisi doğumsal olarak omuriliğin geçtiği omurilik kanalının anatomik olarak dar olmasıdır. İkincisi sıklıkla 50 yaşlardan sonra görünen ve çeşitli yıpratıcı nedenlerin yol açtığı omurilik kanal daralmasıdır. Tıpta bu duruma spinal stenoz denmektedir. Yaşlılar da en sık görülen rahatsızlıklar arasındadır. Omurilik kanalı dendiğinde ensemizden kuyruk sokumuna kadar uzanan ve içerisinde omuriliğin seyrettiği korunaklı bir kanalı kastetmekteyiz. 

SİNSİCE İLERLEYEN BİR SORUN 

Bu kanal çeşitli problemlere bağlı olarak en çok, vücudumuzun yükünü taşıyan bel bölgesinde ve boyun bölgesinde daralabilir. Bu bölgelere göre de şikayetler farklı olabilir. Omurilik kanalından kollara ve bacaklara sinirler çıkmaktadır. Kanal darlığı olduğunda bu sinirler sıkışarak ağrı, uyuşma ve kramplara yol açabilir. Bazen kanal darlığı hiçbir şikayete yol açmayabilir. Kanal darlığı sinsi ve ilerleyici bir hastalıktır. 

NEDENLERİ 

Boyunda kanal darlığı çok ileri düzeyde ise omuriliğe aşırı baskı yaparak omurilik hücrelerinin ölümüne (myelomalazi) yol açabilir. Böyle bir durumda yürüme bozuklukları, tökezlenmeler, denge kayıpları, kasılıp kalmalar ve aşırı ağrılar söz konusudur. Muayenede patolojik refleksler devreye girmiştir. Bu durum sakatlığa yol açabilir. En azından olayın daha da ilerleyip sakatlığa yol açmaması açısından cerrahi operasyon düşünülmelidir.

- Yaşlılığa bağlı deformiteler

- Hareketsiz yaşam

- Omurlar arasındaki disklerin bozularak omurilik kanalına doğru çıkması

- Omurga çevresindeki kemik çıkıntılarının baskısı

- Omurga çevresindeki eklemlerin kemik ve bağlarının sertleşip kalınlaşarak omurilik kanalına doğru büyümesi

- Omurgayı bozan romatizmal hastalıklar

- Bel kaymaları (listezis)

- Sigara içilmesi kemiklerin beslenmesini bozarak erken deformasyonlara neden olur. 

SONUÇLAR YANILTICI OLABİLİR

Tanı için doktorun hastayı çok dikkatli dinlemesi önemlidir. Dar kanal hastalarının yanlışlıkla bel fıtığı tanısı aldığına çok tanık olmuşuzdur. Yanlış tanı yanlış tedaviyi getirir dolayısı ile hastalar hiçbir zaman sıkıntılarından kurtulamaz. Kanal darlığında en önemli tanı aracı manyetik rezonanstır (MR). Omurilik kanal çapının bu yöntemle ölçülebilir, omurilikte myelomalazi yani hücre ölümü olup olmadığı tespiti yapılabilir. Kanalı daraltan problem ne ise detaylı bir şekilde görülebilir. MR tetkiki+Fizik muayene + hastanın dikkatle sorgulanması dar kanal tanısının esasını teşkil eder. EMG sinirlerin değerlendirilmesi açısından önemli tanı araçlarından bir tanesidir. 

Boyunda daralma 

Belirtileri şu şekildedir:

- Boyun hareketlerinde kısıtlılık 

- Kollarda güçsüzlük

- El işlerinde beceri kaybı

- Sırta ve kollara yayılan ağrılar

- Kollarda uyuşma, karıncalanmalar

- Reflekslerde artış

- Anormal patolojik reflekslerin ortaya çıkması 

- Ellerde duyu kayıpları  

Belde daralma 

- Belirtileri şu şekildedir:

- Ayaklarda yürümekle artan ağrı ve uyuşmalar, ağrılar ve uyuşmalar durmakla hemen azalır.

- Her geçen gün yürüme mesafesinin kısalması

- Ayak adalelerinde güçsüzlük.

- Bazen kramplar öne eğilmek ve oturmakla geçen ağrılar 

- Uzun süre oturmak veya ayakta kalmak

- Ayaklarda duyu kayıpları

- Refekslerde artış

- Anormal patolojik reflekslerin ortaya çıkması  

PROBLEMİN NEDENİ VE AĞIRLIĞINA GÖRE TEDAVİ EDİLMELİ

1) İLAÇ: Çok çeşitli ağrı kesici ilaçlar kullanılmaktadır. Önceleri yeterli olan bu ağrı kesiciler zamanla yetersiz hale gelebilir. Ağrı kesici ilaçlar uzun süre kullanılırsa ciddi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir.  

2) FİZYOTERAPİ: Gittikçe artan yürüme zorluğundan dolayı hastalar hareket etmek istemezler. Hareket etmekten kaçındıkça sorunlar daha da büyüyebilir. Adale esnekliğinin ve kuvvetinin azalması sorun oluşturur. Omurgaya kan akımının artırılması için sigaranın bırakılması sürekli ve yormayan egzersizlerin tercih edilmesi önemlidir. Fizik tedavi ve egzersizlerin amacı gergin kasları tekrar esnek hale getirmek gücünü artırmak amacıyla planlanmalıdır. Bu amaçla esnekliği artırıcı sırt, karın ve bacak kaslarının güçlendirilmesine yönelik egzersizlerin sık sık yapılması gerekebilir. Kondisyonun artırılması amacıyla yorulmadan yürüme bandı, yüzme ve evde yapılabilecek diğer egzersizler ağrıların azalmasına ve işlevselliğin artmasına katkı sağlarlar.  

3) OZON ENJEKSİYONU: Bu tedavi sayesinde ağrılar çok ciddi olarak kontrol altı- na alınır ve hasta fonksiyonlarını rahat yapar hale gelir. Hastaların yüzde 98’i yılda 1 kez uygulanacak epidural kortizon sayesinde ameliyata gerek kalmadan yaşamlarını sürdürebilmektedirler. Buradaki önemli nokta eğer kortizon hap şeklinde veya adaleye yapılan enjeksiyon şeklinde uygulanırsa ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir.            

4) CERRAHİ TEDAVİ:

- Kanal darlığı nedeni ile cerrahi tedavi nadiren gereklidir.

- Hasta hiç yürüyemez hale gelmeye başlamış ise,

- İdrar veya büyük abdestini tutamıyorsa,

- Omurilik kanalını zedeleyen bir durum söz konusu ise (ileri derecedeki bel kayması) omuriliğe olan basının kaldırılması için (dekompresyon) ameliyat gereklidir.