Prof. Dr. Nurettin Lüleci
Kaslar, kemikler, eklemler ve bağlarda ağrı ve hareket kısıtlılığına, bazen de şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara, romatizma denilir. Romatizma tek bir hastalık değildir. 200’e yakın hastalık bu sınıfa girer. Artritin (arthritis) kelime anlamı eklemdeki yangılı (inflamasyon) durumdur. Artrit; yangı, ağrı, sertlik, kızarıklık ve şişliği bir arada bulunduran tıbbi bir terimdir. Çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebilir. Yaşla birlikte artritin görülme sıklığı da artmaktadır, her 5 hastadan yaklaşık üçü 65 yaşın altındadır. Vücudumuzun hareket etmesini sağlayan kaslar, kemikler, eklemler ve bu yapıları birleştiren bağlarda öncelikle ağrı ve hareket kısıtlılığına, bazen de şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara, genel olarak romatizma adı verilmektedir. Eklem romatizmaları (osteoartrit, romatoid artrit), yumuşak doku romatizmaları (fibromiyalji, boyun ağrısı, bel ağrısı) ve kemik erimesi (osteoporoz) bunlar arasında en sık görülenleridir. Romatizmal hastalıklar genel olarak kadınlarda daha sık görülmekte ve yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Bununla birlikte, erkeklerde daha sık görülen (gut, ankilozan spondilit) ya da ön planda gençlerde görülen (örnek: sistemik lupus eritematozus) hastalıklar da vardır. Romatizmal hastalıklar çocukluk çağında da görülebilir.
Hava sıcaklığı etkiler
Artritte, eklemde inflamasyonun bulunması ve sonuçta şişlik, sıcaklık artışı, ağrı, kızarıklık ve fonksiyon bozukluğunun varlığı söz konusudur. Ancak bütün artrit hastalarında eklemde kızarıklık bulunması beklenmez; kızarıklık ani oluşan artritlere özgü önemli bir belirti olarak karşımıza çıkar. Artralji ise eklem ağrısını ifade etmek için doktorların kullandığı bir kelimedir. Ama artritin önemli bir belirtisidir. Artropati de sık karşılaşılan terimlerden biridir. Eklemin iltihabi (artritler) ve dejeneratif (artrozlar) süreçleri, eklem romatizması ve bazı başka eklem hastalıkları (örneğin sinirsel merkezlerin ya da çevresel sinirlerin hastalıklarına bağlı gelişen eklem hastalıkları) bu terimin kapsamındadır. Eklem hastalıklarını ifade etmek için kullanılan genel bir terimdir.
Bağ dokusu hastalığı
Romatizmal artrit; romatizmanın insan vücudunda en sevdiği yerler eklem bölgeleridir. “İltihaplı Romatizma” halk arasında bilinen ismidir aynı zamanda çok sık rastlanan sistemik bağ dokusu hastalığıdır.
Travmatik artrit; eklemlere darbe gelmesi sonucu eklemler zarar görür ve artrit gelişir. Travma ortaya çıkmasıyla birlikte eklemlerde ağrı, şişme ve fonksiyonunu yitirmesiyle kendisini belli edebilir.
Osteoartrit (Eklem artriti)Kireçlenme; eklemlerin zarar görmesiyle birlikte özellikle yaşlılarda aşınma ve yıpranmadan dolayı kireçlenme meydana gelir. Ağrı ve fonksiyon kayıpları en önemli şikayettir. Toplumda en sık görülen artrit türüdür. Diz, kalça ve bileklerde yani vücut ağırlığını taşıyan bölgelerde daha sık görülmektedir.
Enfeksiyon sorunu
Bakteriyel (mikrobik) artrit; Gonokok, streptokok, stafilokok gibi eklem çevresinde oluşan bakterilerden, mikroplardan dolayı meydana gelen enfeksiyöz bir artrittir. Eğer enfeksiyon ciddi boyutlarda ise cerrahi bir tedavi gerekebilir. Antibiyotik tedavisi durumun daha da kötüleşmemesi için kullanılabilir. Bazı olaylarda hastalıklı eklemin çevresindeki zarlar enfeksiyon nedeniyle zarar görebilir ve bundan dolayı eklem hareketsiz hale gelebilir.
Eklem rahatsızlığı
Gut artriti; Eklemlerde ürik asit kristallerinin birikmesi sonucu ortaya çıkan sıkıntılı bir artrit türüdür. Vücuttaki ürik asidin atılmasında bir sorun varsa veya fazla üretiliyorsa vücutta birikmesiyle kandaki ölçüsü artar. Eklemlerde biriken ürik asit iltihaplanmaya yol açar. Kesin tedavisi olmakla birlikte ara ara ortaya çıkar. Yüksek tansiyon, şişmanlık ve şeker hastalığı gibi hastalıklar gutun oluşmasında ön plandadır.
Halk arasında en sık Romatoid artritten bahsedilmektedir. Nedir bu romatoid artrit: küçük eklemlerin (el eklemleri, el bileği ve ayak eklemleri) ve dirseklerin öncelikle tutulduğu, kronik (6 haftadan uzun süreli) seyir gösteren ve tuttuğu eklemde hasara neden olan; birçok organ ve sistemi de tutabilen otoimmün (kendi bağışıklık sistemimizin oluşturduğu) bir iltihabi eklem hastalığıdır.