FOTO GALERİ
3600 günle erken emeklilik! Kimler 3600 gün primle emekli olabilir? SSK, Bağkur emeklilik şartları neler?
SSK (4/a) ve BAĞ-KUR (4/b) kapsamında çalışanlar ekonomideki konjonktürel gelişmelerden yoğun bir şekilde etkileniyorlar. İşsiz kalan, uzun süre sigortasız çalışan, çeşitli nedenlerle çalışma hayatına geç giren SSK'lılar ve işyerini kapatmak zorunda kalan BAĞ-KUR'lular, emeklilik için gerekli prim gününü dolduramadıkları için normal emeklilik hakkından yararlanamıyorlar. Prim günü eksik kişilere normalden daha geç yaşta ve daha düşük aylıkla emekli olma hakkı tanınıyor. Buna "yaştan emeklilik" de deniliyor. Peki, kimler 3600 gün primle emekli olabilir? SSK, Bağkur emeklilik şartları neler? İşte prim eksiği olanları yakından ilgilendiren bilgiler...
|
SSK (4/a) ve BAĞ-KUR (4/b) kapsamında çalışanlar ekonomideki konjonktürel gelişmelerden yoğun bir şekilde etkileniyorlar. İşsiz kalan, uzun süre sigortasız çalışan, çeşitli nedenlerle çalışma hayatına geç giren SSK'lılar ve işyerini kapatmak zorunda kalan BAĞ-KUR'lular, emeklilik için gerekli prim gününü dolduramadıkları için normal emeklilik hakkından yararlanamıyorlar. Prim günü eksik kişilere normalden daha geç yaşta ve daha düşük aylıkla emekli olma hakkı tanınıyor. Buna "yaştan emeklilik" de deniliyor. Peki, kimler 3600 gün primle emekli olabilir? SSK, Bağkur emeklilik şartları neler? İşte prim eksiği olanları yakından ilgilendiren bilgiler...
Çalışma hayatına geç giren, düzenli bir işte çalışamayan, sigortasız çalışan, işyerini kapatmak zorunda kalan kişiler yaşları ilerlemiş olduğu halde prim günleri yetersiz olduğu için normal emeklilik hakkından yararlanamıyorlar. Ancak, bu kişiler belli koşulları yerine getirdiklerinde daha düşük aylıkla emekli olabiliyorlar. 1999 yılından önce işe girmiş kişiler, 3600 prim günüyle SSK'dan emekli olabilirler. BAĞ-KUR'lular ise 5400 günle emekli olabiliyor. Uygun tarihte BAĞ-KUR'dan SSK'ya geçiş yapanlar emeklilikte avantaj elde edebiliyor.
Eksik prim günüyle emeklilik, ilk defa hangi tarihte sigortalı olarak işe başlandığına ve çalışma statüsüne göre değişiyor.
Sigortalı olarak ilk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999'dan önce olan erkek ve kadınlar, 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılık şartıyla SSK'dan emekli olabiliyorlar. Bu iki koşulun yanı sıra erkeklerde 55, kadınlarda ise 50 yaş koşulu aranıyor. Emeklilik yaşı, üç koşulun yerine getirildiği tarihe göre değişiyor.
23 Mayıs 2014 tarihine kadar üç koşulu yerine getirenlere kademeli yaş uygulanıyordu. Üç koşulu bu tarihten sonra yerine getirebilen erkekler 60, kadınlar 58 yaşında SSK'dan emekli olabiliyor. Dolayısıyla bugün itibarıyla 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılığı bulunan erkek 60 yaşında, kadın ise 58 yaşında SSK statüsünde emekli olmaya hak kazanır.
BAĞ-KUR'LULAR İÇİN 5400 PRİM GÜNÜ GEREKİR
8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış BAĞ-KUR'lularda normal emeklilik için kadınlarda 20 yıl (7200 gün),erkeklerde 25 yıl (9000 gün) prim ödemek gerekiyor. BAĞ-KUR'luların yaştan emekli olabilmesi için 5400 prim günü koşulu aranıyor ve kademeli emeklilik yaşı uygulanıyor.
Hangi yaşta emekli olacaklarını tespit etmek için 1 Ekim 1999 tarihi itibarıyla hem prim gününü, hem de kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşını doldurmaya kalan sürelerine bakılıyor. Söz konusu tarih itibarıyla emekliliğe kalan süre,
2-4 yıl arasında olan kadın 51, erkek 56
4-6 yıl arasında olan kadın 52, erkek 57
6-8 yıl arasında olan kadın 53, erkek 57
8-10 yıl arasında olan kadın 54, erkek 57
10 yıldan fazla olan kadın 56, erkek 58 yaşında emekli olabiliyor.
8 Eylül 1999'dan önce çalışmaya başlamış olup da bugünlerde 5400 prim gününü tamamlayabilen BAĞ-KUR'lu kadınlar 56, erkekler ise 58 yaşında emekliliğe hak kazanabiliyor.
8 EYLÜL 1999-30 NİSAN 2008 ARASINDA İŞE GİRENLER
8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayan SSK'lılar 3600 gün yerine 4500 prim günüyle ve 15 yıl yerine 25 yıl sigortalılık koşulunu yerine getirdiklerinde emekli olabilirler.
Söz konusu tarihler arasında işe girerek 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık koşulunu yerine getiren kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduklarında SSK'dan emekli olabilirler.
8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayan BAĞ-KUR'lular ise 5400 gün prim ödemiş olmak koşuluyla kadınlar 60, erkekler 62 yaşında emekli olabilir. 9000 prim gününü tamamlamış BAĞ-KUR'lular normalde kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecek iken eksik prim günüyle iki yıl daha geç emekli olabiliyorlar.
30 NİSAN 2008 TARİHİNDEN SONRA ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLAR
30 Nisan 2008 tarihinden sonra işe girenler için eksik prim günüyle emeklilikte SSK (4/a),BAG-KUR (4/b),Emekli Sandığı (4/c) ayrımı kaldırıldı. Söz konusu tarihten sonra işe girmiş olan bu üç gruptaki çalışanlar, 5400 prim gününü tamamladıklarında, normal yaştan 3 yıl geç emekli olabilecek.
5400 prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayan kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli olacak. 5400 prim gününü tamamlama süresi uzadıkça, yaştan emeklilik her 2 yılda 1 yaş uzayacak. Ancak, emeklilik yaşı hiçbir koşulda 65'i aşamayacak.
Örneğin, ilk defa 1 Mayıs 2008'de işe başlayan 1968 doğumlu bir kadın sigortalı, hiç ara vermeden 5400 prim gününü 2023'te tamamlarsa, ondan sonra bir daha çalışmasa bile 2029 yılında 61 yaşında emekli olabilecek.
5400 prim gününü tamamladığı tarihe göre, 2008'den sonra işe başlayanların yaştan emeklilik koşulları şöyle:
ERKEK
31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayanlar 63,
1 Ocak 2036-31 Aralık 2037 tarihleri arasında tamamlayanlar 64,
1 Ocak 2038 ve sonrasında tamamlayanlar 65.
KADIN
31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayanlar 61
1 Ocak 2036-31 Aralık 2037 arasında tamamlayanlar 62,
1 Ocak 2038-31 Aralık 2039 arasında tamamlayanlar 63,
1 Ocak 2040-31 Aralık 2041 arasında tamamlayanlar 64,
1 Ocak 2042 ve sonrasında tamamlayanlar 65.
BAĞ-KUR YERİNE SSK'DAN EMEKLİLİK DAHA KOLAY
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre; BAĞ-KUR'luların eksik prim günlerini tamamlamaları zor. 1999 öncesi ve 1999-2008 arasında işe girmiş olan BAĞ-KUR'lular 4/a'lı çalışmaya geçiş yaparlarsa, daha az prim günüyle emeklilik şansı elde edebilirler.
2008 öncesi işe başlayanların hangi statüde emekli olacağı, son 7 yıl içinde en fazla hangi statüde çalıştığına göre belirleniyor. Bu nedenle, BAĞ-KUR'lular, son 1261 günlük sürelerini 4/a'lı, yani SSK'lı olarak çalışırlarsa daha az primle SSK'dan emekli olabilirler.
SSK'lı gün sayılarını artırabilmek için askerlik, doğum gibi borçlanmalarını SSK'lı çalışırken veya SSK'lı çalışmanın ardından yapmalılar.
YIPRANMA HAKKI NASIL HESAPLANIYOR?
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
YIPRANMA HAKKI KİMLERİ KAPSIYOR?
Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün
Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
Su altında çalışanlar 60 gün
ASKERİ SAĞLIK PERSONELİ
Askeri hastanelerde çalışırken Sağlık Bakanlığı'na ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi'ne devredilen personelin durumuna da açıklık getirildi. Bu personelden, aylıklarını 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'na göre almaya devam edenler, TSK mensuplarında olduğu gibi her 360 güne karşılık 90 gün FHSZ elde edecekler. Aylıklarını 926 sayılı kanun kapsamında almayan personel ise diğer sağlık çalışanları gibi 360 güne karşılık 60 gün FHSZ kazanacak.
İHTİYAT PİLOTLARI İÇİN YIPRANMA HAKKI
FETÖ'nün 15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra çok sayıda askeri pilotun ihraç edilmesinin ardından 2016 yılında çıkartılan kanunla "ihtiyat pilot" uygulamasına geçildi. Bu kapsamda, orduda görev yaptıktan sonra özel havayolu şirketlerine geçmiş olan pilotlar, ayda en az 3 gün F-16'larla uçuş pratiği yaparak savaş durumunda görev yapmak üzere hazır tutulacak.
Genelgeye göre, emeklilik ve yaşlılık aylığı alanlar hariç ihtiyat pilotları, Türk Silahlı Kuvvetleri personeline uygulanmakta olan FHSZ'den yararlanacaklar. Bu kapsamda görev yaptıkları sürelere 4'te 1 oranında ilave edilecek.
BELGELEYENLER YIPRANMA HAKKI KULLANABİLİR
Genelgede, çalıştığı işyeri esas faaliyet konusu itibarıyla FHSZ kapsamında olmayan ancak kanunda sayılan ve yıpranmaya tabi işte çalışanlara da kolaylık sağlandı. Örneğin, motorlu piston imalatı yapan bir işyeri normalde FHSZ'ne tabi değil. Ancak, bu işyerinde dökümhane var ise bu dökümhanede çalışan işçiler, demir-çelik işçilerinde olduğu gibi yılda 90 gün yıpranma hakkından yararlanabilecek. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için SGK'ya başvuru yapılması ve durumun belgelendirilmesi gerekiyor.
AZAMİ 26 GÜN BİLDİRİLECEK
Yıpranma hakkından yararlananlar için 3 Kasım 2017 tarihinden itibaren SGK'ya bildirge gönderilirken, FHSZ kapsamındaki çalışma süresi bir ay içinde 26 günü aşamayacak. Başka bir ifadeyle haftada 1 gün tatil kabul edilerek, tatil günleri için FHSZ bildirimi yapılamayacak. Emekli aylığı bağlanmış olanlar hariç olmak üzere, daha önce yanlışlıkla FHSZ kapsamındaki çalışmalar 26 günden fazla bildirilmiş ise bu beyannameler de düzeltilerek işlem yapılacak. FHSZ kapsamındaki günler ile diğer günlerin toplamı ayda 30 günü geçemeyecek.
YIPRANMA HAKKI GERİYE DÖNÜK İŞLETİLEBİLİR Mİ?
Torba yasa içerisinde yer alan yıpranma payı, yürürlüğe girmesinin ardından sonraki çalışmaları etkileyecek. Herhangi bir revize olmaması halinde geriye dönük çalışmalar yıpranma yasasına dahil edilmeyecek.
Bu yasadan idari görevlerde bulunan çalışanlar yararlanamayacak.
YIPRANMA HAKKI NEDİR?
Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda "fiili hizmet zammı" olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
DOĞUM BORÇLANMASI NASIL YAPILIR?
Doğum nedeniyle çalışma hayatından kopan kadınların diğer çalışanlardan geri kalmamaları için tanınan doğum borçlanması sayesinde erkek sigortalıların askerlik borçlanması gibi kadın sigortalılar da doğum borçlanması yoluyla Bağkur erken emeklilik müjdesi 2019 yılında da önceki yıllarda olduğu gibi yakalayabilirler. Bu kapsamda doğum borçlanması yapacak kişilerin sigorta başlangıç tarihinden sonra doğum yapmış olmaları gerekmektedir.
Sigortalılık öncesi doğumlar borçlanılamaz. 2014 yılında yapılan değişiklikler ile SSK, Bağkur ve Emekli sandığı türlerinden hangisine tabi olursa olsun tüm sigortalılara doğum borçlanması yapma hakkı tanınmıştır. Yine 2014 yılında yapılan değişiklik sayesinde önceden 2 çocuğa kadar olan doğum borçlanması 3 çocuğa çıkarılarak, 3 kez doğum yapan bir kadın sigortalının 2 bin 160 güne kadar borçlanma hakkına kavuşması sağlanmıştır.
Bu sayede kadın sigortalılar doğum yaptıkları ve çalışamadıkları süreleri kapsayan prim günlerini ödeyerek prim gün sayılarını arttırarak emeklilik tarihlerini öne çekebilmektedirler. Ancak erkek sigortalıların askerlik borçlanmalarında olduğu gibi kadın sigortalıların da her doğum borçlanması erken emeklilik anlamına gelmemektedir. Bunun için kadın sigortalının emeklilik yaşında prim sayısı yetmiyorsa avantaj sağlar, çalışma hayatına staj ile başlayan erken yaşta sigortalı olan kadınlar için büyük bir avantaj olabilir. Doğum borçlanması için gerekli olan şartlar;
ANNEYE 6 YIL ASKERE 1 YIL
Kadınlar sigortadan sonra doğumları 3 çocuk için borçlanarak yaparak 6 yıl yani 2760 gün prim kazanabiliyor. Yaş ve yıl şartları tamamsa 6 yıl beklemeden emekli olabiliyorlar.
TOPLU ÖDEME İLE ERKEN EMEKLİ OLUNABİLİR Mİ?
Her çalışan haklı olarak bir gün emekli olmayı hayal ediyor. Ülkemizde bunun yolu da belli sayıda gün prim ödemek, belli yaşa gelmek ve belli bir sigortalı yılını doldurmak isteniyor. Yasalarımız geçmiş yıllarda çalışılmayan dönemler için geriye dönük ödeme imkânı tanımıyor. Ancak bazı istisnalar ile toplu ödeme yaparak bu günleri satın almak mümkün olabiliyor. Sigortalıların borçlanma yapabilecekleri süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. Maddesi ile düzenlenmiş.
1) Kadınlar sigortadan sonra üç çocuğa kadar doğum borçlanması yaparak 2.160 günü toplu ödeme ile satın alabiliyor.
2) Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri toplu olarak ödemek mümkün.
3) Emekli Sandığı'na tabi çalışan memurların, ücretsiz izin süreleri borçlanılabiliyor.
4) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri borçlanılarak emeklilik hesabında kullanılıyor.
5) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de borçlanılabiliyor.
6) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri de borçlanılabiliyor.
7) Grev ve lokavtta geçen süreleri de borçlanmak mümkün.
8) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri borçlanılıyor.
9) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, açıkta geçirdikleri süreleri borçlanma imkânları bulunuyor.
10) Part-time çalışanlar, 30 günden az çalışması olanlar, ücretli öğretmenler bu süreleri borçlanarak 30 güne tamamlayın
