Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı süreleri değişti! Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı şartları nelerdir?

Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatında zaman aşımı süresi değişti. 10 yıl olarak uygulanan süre 5 yıla düşürüldü. İhbar ve kıdem tazminatı müracaatında bulunacak olanlar zaman aşımı süresini kaçırırsa dava açma hakkını kaybedecek. Peki, kimler kıdem ve ihbar tazminatı alabilir? İşte kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı süreleri ile ilgili detaylar...

İşçilerin alacaklarında zaman aşımı süreleri 2017 yılında değiştirildi. Daha önce ihbar ve kıdem tazminatlarında 10 yıl olan zaman aşımı süresi 2017 yılında 5 yıla indirildi. Önceki yıllarda sona eren iş sözleşmelerinden kaynaklı işleyen zaman aşımı sürelerinde ise geçiş hükümleri uygulanıyor.

7036 sayılı kanun ile 4857 sayılı İş Kanunu'nda yapılan değişiklik sonucu kıdem tazminatı zamanaşımı 10 yıldan 5 yıla düşürülmüştür.

Kıdem tazminatı zaman aşımı süresini kısaltan düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten (25.10.2017) sonra sona eren iş sözleşmelerinde kıdem tazminatı zaman aşımı süresi 5 yıl olarak uygulanacaktır.

25.10.2017 tarihinden önce sona eren iş sözleşmelerine ilişkin kıdem tazminatı zaman aşımı için geçiş hükmü getirilmiştir. (4857 sayılı kanun geçici madde 8) 25.10.2017 tarihinden önce işlemeye başlayan zaman aşımı süresi, değişiklikten önceki (10 yıllık) zaman aşımı süresine tabi olmaya devam eder.

25.10.2017 tarihinden önce sona eren iş sözleşmeleri nedeniyle işlemeye başlayan kıdem tazminatı zaman aşımının dolmayan kısmı 5 yıldan fazla ise 25.10.2017 tarihinden itibaren 5 yılın geçmesi ile zaman aşımı süresi dolmuş olacaktır.

KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI NELER? Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı işyerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten attığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Ayrıca, yaş dışındaki emeklilik koşulları yerine getirildiğinde işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor. İstisnai olarak erkek işçiler askere giderken, kadınlar da evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor.

Yaş dışındaki emeklilik koşullarını doldurmak suretiyle, örneğin 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girip 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü tamamlamış olanlar kendi istekleriyle işten ayrılırken kıdem tazminatını alabiliyorlar. Bu durumda olan ve brüt ücreti tavanı aşan kişiler, yılın ocak ve temmuz aylarında ayrıldıklarında daha yüksek kıdem tazminatı alabilirler. Özellikle çalışma süresi uzun olan kişilerin kıdem tazminatı tavanına dikkat etmeleri gerekiyor.

Brüt ücreti tavanın altında bulunan kişiler için ne zaman ayrılacakları fark etmiyor. Asgari ücretle çalışanlar için en ideal dönem ise her yılın ocak ayı. Asgari ücret son yıllarda sadece ocak aylarında artırıldığı için, bu ayda işten ayrılanlar daha yüksek kıdem tazminatı alırlar. Örneğin 2019'da kıdem tazminatı yüzde 26 oranında artırıldı. Asgari ücret ile çalışan işçi 2018'in aralık ayı yerine 2019'un ocak ayında ayrılmayı tercih ettiğinde yüzde 26 oranında daha fazla kıdem tazminatı aldı.

KIDEM TAZMİNATI NEDİR? Belirli bir süre çalıştıktan sonra işine son verilen ya da emeklilik dolayısıyla işinden ayrılmak durumunda bulunan işçiye, çalıştığı süreye göre, işyerince topluca ödenen para.

KIDEM TAZMİNATINA EK ÖDEMELER DE DAHİL EDİLİR Kıdem tazminatı hesabında, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır. Bordroda görünen brüt ücret "çıplak" ücrettir. Ayni veya nakdi olarak ödenen ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler eklenerek "giydirilmiş ücret" bulunuyor.

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler devamlılık arz etmek kaydıyla ihbar ve kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücrete dahil edilir.

İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutarın, giydirilmiş ücrette dikkate alınması gerekir. İşçinin işe geliş gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılıyor.

İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, işçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekir. Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 365 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.