Adı tatlı kendi tatsız hastalık: Beyinde baloncuk

Haber: Yasemin İLAN

Beyin anevrizması olarak da bilinen 'baloncuk' genellikle başka nedenlerle çekilen BT veya MR'larda tesadüfen veya kanama ile saptanan ciddi bir hastalık. Daha çok kadınları tehdit eden bu hastalık kanama yaptığında ölüm riski maalesef çok yüksek!

Beyin damarlarının doğuştan veya edinsel hastalıklarından olan beyin anevrizmaları (baloncuk) ve arteriyovenöz malformasyonlar (AVM, damar yumağı) genellikle başka nedenlerle çekilen BT veya MR'larda tesadüfen veya kanama ile saptanan ciddi rahatsızlıklardır. Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Girişimsel Nöroradyoloji Uzmanı Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, "Baloncuk terimi ince borucuklara benzeyen damarlardan dışa doğru olan sıklıkla yuvarlak şekilli ve ince duvarlı balonlaşmalardır. Damar yumakları ise genellikle daha büyük boyutlu ve beyin içinde yerleşen, atardamar ve toplardamar arasında kaçak ve ortasında ağsı damarlar bulunan bir yapıdır ve normal beyne giden kan miktarını azaltır" diyor.

ŞİDDETLİ BAŞ AĞRISIYLA GELİR

Uzmanı Prof. Dr. Özgür Kılıçkesmez, hastalığı şu sözlerle anlatıyor; "Bu patolojiler eğer normal beyne bası yapacak kadar büyükse farklı bulgular veya epilepsiye yol açar ya da kanama ile ortaya çıkarlar. Hastalar bunu hayatlarındaki en şiddetli ve korkunç baş ağrısı olarak tanımlarlar. Bu patolojilerin bu kadar önemsenmesi, ciddiyetle takip ve tedavi edilmesinin ana nedeni ölümcül kanama olasılıklarının bulunmasıdır. Anevrizmalar toplumda yüzde 1-5 sıklıkta görülür yıllık ortalama yüzde 1 kanama ihtimali bulunur ve bu her yıl için geçerlidir. Kanayan hastaların yüzde 30'u hastaneye ulaşamadan kaybedilirler. Hastaneye ulaşabilen kanamalı hastalarda ise ölüm oranı yüzde 25-40 arasındadır. Sonuçta kanayan hastaların yarısı kaybedilmektedir. Bu nedenle hızlıca, anevrizma tedavisi gerçekleştirilmelidir. Anevrizma sıklığı 25 yaş ve üzerinde giderek artar. Kadınlarda daha sıktır. Ailede anevrizma mevcut ise diğer bireylerde de risk artar. Birden çok olması, yoğun sigara, alkol, uyuşturucu kullanımı, kontrolsüz hipertansiyon kanama riskini arttırır."

Hangi anevrizmalar tedavi edilmeli?

Kanamış tüm anevrizmalar boyutları ne olursa olsun tedavi edilmelidir. Kanamamış anevrizmalarda tıp literatüründe 7 mm üzeri tedavi edilsin denen bir çalışma bulunmakla birlikte, kanayan anevrizmaların büyük bölümünün 4-6 mm arasında olduğu görülmektedir. Bu nedenle daha önce kanaması olan, birden çok anevrizması bulunan, sigara kullanan 70 yaş altı bireylere tedavi önerilmektedir. Anevrizma boyutları büyük ise daha ileri yaşlara da tedavi yapılabilir.

TEŞHİS EDİLİRSE TEDAVİSİ MÜMKÜN

Cerrahi ve endovasküler (anjiyografik) tedaviler genel anestezi eşliğinde yapılmaktadır. Cerrahi özellikle beyin dış yüzeyine yakın anevrizmalarda etkilidir. Kafa tasından girilerek yapılır. Anevrizmanın boynu klip denen ince metalik bir mandalla kıstırılır ve sistem dışı bırakılır. Anjiyografik tedavi ise derin yerleşimlilerde daha etkindir. Kasık damarından girilerek yapılır. Anevrizma içi koil denen çok ince, saçtan yumuşak tellerle doldurulur, balon yardımlı koilleme yapılabilir, veya içerisine metalik kafes yerleştirilir. Çok büyük anevrizmalarda boyuna akım yönlendirici stent yerleştirilip hastalıklı damar tamamen iyileştirilebilir. Kanamamış hastalar bu yöntemle bir iki gün içinde taburcu olurlar. Kanamış olanlar ise kafa içi kanamaların etkisi ortadan kalkana dek hastanede kalmalıdırlar. Bu tedavilerin yüksek teknolojili cihaz, malzeme ve deneyimli ekiplerce büyük merkezlerde yapılması daha sağlıklıdır. Bu hastalar ömür boyu takipte kalmalıdırlar, çünkü tedavi edilmiş anevrizmalarda nüks olabilir, ya da yeni anevrizmalar ortaya çıkabilir.

AVM DENİLEN HASTALIK İHMALE GELMEZ

AVM'lerde yıllık kanama risk yüzde 2'dir. Anevrizmalara göre daha karmaşık tedavi süreçleri mevcuttur ve tedavi riski daha fazladır. Bu hastalıkta cerrahi ve anjiyografik kapalı tedaviye ek olarak ışınlama yöntemi bulunmaktadır. Damar yumağının çıkarılması, içinin doldurulması ya da ışınla küçültülüp yok edilmesi gerekir. Bazen bu yöntemler kombine olarak da uygulanabilir. Yüzeye yakın, çok büyük olmayan AVM'lerde direkt cerrahi ya da embolizasyon sonrası cerrahi çıkarma yapılabilir. Anatomik olarak riskli lokalizasyonlarda ışınlama yapılabilir, ancak bu tedavide 3cm ve küçük lezyonlarda etkilidir ve etkinin ortaya çıkması 2-3 yıl sürmektedir. Küçük lezyonlarda embolizasyon tek başına uygulanabilir. Büyük lezyonlarda ise birkaç seansta küçülterek işlem yapılıp başarı sağlanabilir. Çok büyük olup tedavi riski çok büyük olanlarda zayıf noktaları tespit edilip hedefe yönelik vurucu embolizasyonlar yapılabilir. Embolizasyonu kasık damarından girerek beyne ince tüpler ile ulaşan girişimsel nöroradyoloji uzmanları yapar. Yumağın içerisine yapıştırıcı sıvılar enjekte edilir. Bu şekilde hassas noktalardaki kanama riski azaltılmış olur.