Küresel salgın Kolera tarih oluyor

Can Hakman / [email protected]

Tam iki yüzyıl önce ilk kolera mikrobu kaplanlarla dolu olan tropik bitkilerle çevrili Bangladeş bataklıklarında ortaya çıkmıştı.

İşte o bölge:

Her şey 1817 yılında Doğu Hint Adaları'yla ticaret amacıyla kurulmuş olan British East India Company adlı anonim şirketin Ganj Nehri'ne yüzlerce asker göndermesiyle başladı. Askerlerin bu bölgede içtiği tuzlu sular, bağırsağa yapışan ve toksin üreterek  vücudun tüm sıvılarının vücuttan dışarı atılmasını neden olan Vibrio cholerae bakterisini barındırıyordu. Su kaybı, askerlerin gözlerini yuvalarından çıkarıyor, kanlarını siyah renge  çeviriyor, kılcal damar sıkışmasına neden oluyordu. Elektrolit dengesi bouzulunca kalp atışları duruyordu. Ya da kurbanlar şiddetli karın ağrıları çektikten altı yedi saat sonra organ yetmezliğinden ve şoktan hayatlarını kaybediyorlardı.

18. yüzyılda ressamlar kolerayı genellikle elinde kılıç olan bir iskelet şeklinde tasvir ettiler, kurbanlar da bu iskeletin ayağının dibinde uzanıyorlardı. Koleranın konu edildiği ya da hikayenin gelişiminde önemli bir yer tuttuğu, Heinrich Heine'nin 'Paris'te Kolera' ve Thomas Mann'in Venedik'te Ölüm adlı romanları da o dönemin en büyük eserlerinden bazılarıdır. 

Bangladeş'ten başlayarak tüm dünyaya yayılan kolera ülkemizde de etkili olmuştur. Türkiye'deki en büyük kolera salgını 1912-1913 Balkan Savaşları sırasında yaşanmıştır, ordu personeli ve muhacirler arasında ciddi kayıplara sebep  olmuştur. Günümüzde kolera başta Bangladeş, Etiyopya ve Haiti olmak üzere 70 ülkeyi tehdit etmektedir ve 1 milyona yakın insan risk altındadır.

Tüm bu çalışmalar devam ederken kolera ile ilgili Dünya Sağlık Örgütü yeni bir açıklama yaparak 35 yıllık bir çalışmanın ardından Bangladeş'teki araştırmacıların etkili bir kolera aşısı geliştirmeyi başardığını duyurdu. Aşının şimdiden Haiti'deki kolera salgınının yarısını durdurduğu belirtiliyor. Dünya Sağlık Örgütü Genel Sekreteri Dr. Margaret Chan konuyla ilgili yaptığı çalışmada "Aşı sayesinde dünyanın kolera ile savaş şekli değişti. Maliyetlerimiz tamamen düştü ve ve ölümler de yarı yarıya azaldı. Aşı şimdi gelecek salgınlar için stoklanıyor." şeklinde konuştu.