Karagöz sinemalarda

Türkiye'nin ilk uzun metraj animasyon filmi ise yâd ellerde kaybolup gitmiştir.

Turgut Demirağ'ın 1951 yapımı Evvel Zaman İçinde adlı filmi, ne yazık ki, teknik laboratuar işlemleri için gönderildiği ABD'de kayıplara karışmıştır.

Eldeki ilk uzun metraj animasyon filmimiz hangisi?

Demirağ'ın eseri kaybolduğu için, Derviş Pasin'in 1988'de hazırladığı 50 dakikalık Boğaç Han filmi, ilk uzun yerli animasyon unvanının sahibidir.

Velhasıl, animasyon köprüsünün altından çok sular aktı ve beyazperdeye 'başyapıtlar' armağan edildi.

Japon ve Amerikan şirketleri (başta Walt Disney) bu alanda başı çekti.

Bizde de son yıllarda (özellikle) TRT'nin yatırımları sayesinde epey yol alındı.

Az gittik uz gittik ve...

Hayal perdemizin biricik temsilcisi Hacivat ve Karagöz ikilisi de nihayet ve ilk kez uzun metraj animasyon filmi olarak beyazperdede seyirci karşısına çıkıyor.

Filmi yarından itibaren sinema salonlarında izleyebileceksiniz.

Kültür ve Turizm Bakanlığının desteği ve TRT ortaklığıyla Yedirenk İletişim tarafından yapımı gerçekleştirilen 'Karagöz Yar Bana Bir Eğlence' adlı filmi önceki akşam Atlas Sineması'nda yapılan ön gösterimde izledim.

Karagöz ve Hacivat dışında 80'e yakın karakterin yer aldığı bu 'öncü' animasyonun yapımı dört yıl gibi uzun bir zaman almış.

Hayali Torun Çelebi olarak tanınan Tuncay Tanboğa'nın kaydettiği orijinal metinlerden bir senaryo çıkarılarak beyaz perdeye aktarılan 79 dakikalık filmde, sekiz oyunun tamamının en iyi yerleri tek bir öyküde buluşturulmuş.

Usta oyuncu ve seslendirme sanatçılarının katkı sağladığı yapımda Yetkin Dikinciler Karagöz'ü, Altan Erkekli Hacivat'ı, Nilgün Kasapbaşoğlu da Karagöz'ün karısını başarıyla seslendirmiş.

Bilal Arıoğlu ve İsrafil Kuralay'ın yapımcılığını, Murat Karahüseyinoğlu'nun yönetmenliğini üstlendiği film, Karagöz Hacivat'ın hikmetli, hakikatli öykülerini 3 D animasyon tekniğiyle beyazperdeye taşıdığı için kıymetli bir ilk adım.

İyi güzel de harika örneklerle dolu animasyon dünyasının ulaştığı teknik ve estetik mükemmeliyet açısından nereye oturuyor film?

Bu soru önemli, çünkü animasyonun ulaştığı seviyeyi göz önünde bulundurursak, belirli bir çıtanın üzerinde, seyir zevkinin tatmin edilmesi gerekiyor.

Hemen söyleyelim, bu 'başarı'nın uzağında, vasat bir filmle karşı karşıyayız.

Bir animasyonun olmazsa olmazlarından grafik tasarımda sorunlar var mesela, geçişler, görüntü akışkanlıkları olması gereken seviyede değil, ama renklendirme iyi kotarılmış.

'Dur yahu bizi Hollywood'la mı kıyaslıyorsun' diyecek olursanız, sözüm yok tabii...

Ama artık bilgisayar teknolojisi devrede...

20-10 yıl önce seyretsem (teknik olarak) kanaatim farklı olabilirdi belki ama yine de fazla diyalog var filmde, yoruyor, seyirciye nefes alacak zaman bırakmıyor.

Bazı sahneler kısa tutulabilirdi, mesela, Karagöz'ün karısıyla olan münakaşası (daha filmin başında) uzadıkça uzuyor, sıkıcı bir hal alıyor.

Bu arada, Hacivat'ın karısı, yaşça Hacivat'tan çok büyük görünüyor.

Hikaye birleşmeleri, sahne geçişleri arasında (özellikle küçük izleyiciler açısından) anlaşılmayı güçleştirici boşluklar var.

Seslendirmede Karagöz'ün 'Funda ağacı' dediğine karısı 'Fulya' diyor.

Böylesi teknik ve estetik sorunları olmasına rağmen, Hacivat Karagöz karakterini ve onların zeka küpü nüktelerini, zarif üsluplarını, yeri geldiğinde eleştirilerini özlediğimizi fark ettik.

Dediğim gibi, eksik gediklerine rağmen ilk adımı atmak önemli.

Hele, ömründe bir kez olsun Karagöz seyretmemiş tonlarca yönetmen ve senaristin olduğu ülkemiz sinemasında...

Karagöz Hacivat gibi kendi karakterlerimizi sanatın farklı alanlarında görmek şüphesiz bize ve sanat hayatımıza değer katacaktır.

Keşke, geleneksek yapıları bozulmadan tiyatro sahnelerine de taşınsa...

Nitekim, otura otura değil, çalışa çalışa yol alacağız.

Bana bakmayın siz, Karagöz Yar Bana Bir Eğlence'yi izleyin, kendiniz karar verin.

İzleyelim ki daha iyilerine yol açılsın.

BEDİR ACAR