Bilim insanları ilk defa uzayın derinliklerinden gelen 'gizemli radyo dalgaları'nın kaynağını tespit etti

Bilim insanları, daha önce tespit edilen ancak kaynağı bulunamayan gizemli radyo dalgaları’nın nereden geldiğini bulduklarını açıkladı.

TM Dijital haber Merkezi – Gökhan Ertaş

Avustralya liderliğindeki uluslararası bir gökbilimciler ekibi, ilk kez güçlü bir hızlı radyo dalgası patlamalarının (FRB) kesin kaynağını belirlediklerini açıkladı.

HIZLI RADYO DALGASI PATLAMALARI NEDİR?

“Hızlı radyo dalgası patlamaları” uzayın derinliklerinden gelen, güçlü radyo dalgası parlamalarıdır. 2007-2017 yılları arasında on civarında hızlı radyo dalgası patlaması gözlemlenmişti.

Daha önce elde edilen sonuçlar, hızlı radyo dalgası patlamalarının kendi gökadamız civarından değil evrenin çok daha uzak bölgelerinden geldiğini göstermişti.

Hızlı radyo dalgası patlamalarının neden ve nasıl meydana geldiği yapılan birçok araştırmaya rağmen bugüne kadar bilinmiyordu. Ancak elde edilen veriler bu patlamalar sırasında yayılan enerjinin aşırı derecede yüksek olduğunu gösteriyor. Bir hızlı radyo dalgası patlaması sırasında Güneş’in 80 yılda yaydığı kadar enerji ortaya çıkıyor.

Hızlı radyo dalgası patlamaları sırasında yayılan ışık, milyarlarca yıl boyuncu uzayda yol alır ve bu sırada gaz bulutlarının içinden geçer. Her geçiş sırasında ışığın hızı biraz düşer ve yavaşlama miktarı ışığın dalga boyuna göre değişir.

Bu yüzden belirli bir hızlı radyo dalgası patlaması sırasında yayılan farklı dalga boylarındaki ışık ışınları Dünya’ya farklı zamanlarda ulaşır. Dünya’ya varış zamanları arasındaki farktan yola çıkarak ışığın yolculuğu sırasında içinden geçtiği gaz bulutları ve evrendeki madde dağılımı hakkında bir fikir edinmek mümkündür.

KAYNAĞI BULUNDU

2018'in Eylül ayında tespit edilen bir FRB'nin nereden geldiğini araştıran bilim insanları uzun araştrımalar sonucu FRB'nin kaynağını bulduklarını açıkladı.

SON ON YILIN EN BÜYÜK KEŞFİ OLABİLİR

Avustralya’nın Commonwealth Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Teşkilatı’nın baş araştırma mühendisi olan Keith Bannister, “Bu keşif, astronomların 2007’de hızlı radyo patlamalarını keşfetmesinden bu yana kendi alanında yapılan en büyük atılım.” dedi.

Araştırma ekibi, FR 180924 adı verilen FRB'nin Samanyolu ile aynı boyutta olan uzak bir galaksiden geldiğini tespit etti.

Keşif, Commonwealth Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Örgütü'nün (CSIRO) atı Avustralya'daki Avustralya Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) radyo teleskobu ile tespit edildi.

Ekip daha sonra, Avrupa'daki Güney Gözlemevi'nin Şili'de bulunan Çok Büyük Teleskopu (VLT) ile galaksiyi görüntüledi ve Hawaii'deki Keck teleskopu ve Şili'deki Gemini Güney teleskopu ile de mesafesini ölçtüler.

Önceden lokalize edilmiş FRB 121102'nin aktif olarak genç yıldızlar oluşturan bir cüce galaksiden çıktığı tespit edilirken, yeni FRB, eski yıldızlarla dolu büyük bir galaksinin eteklerinden geldiği belirtildi.

EVRENDEKİ "KAYIP MADDE” SORUNUNU ÇÖZEBİLİR

Bu yeni bulgu, başka bir sebepten dolayı da heyecan verici: astronomların galaksiler arasındaki engin boşluklarda ne olduğunu sorgulamalarına ve "kayıp madde" sorununu çözme konusunda bize bir adım daha yaklaşmalarına yardımcı olabilir.

Evrenin sadece yüzde 4,9’u yıldızlar, gezegenler ve insanları oluşturan normal maddeden meydana geliyor. Yüzde 95,1’i ise karanlık madde ve karanlık enerjiden oluşuyor. Normal maddenin yüzde 30’u kayıp madde olarak adlandırılıyor.