Ahmet Yenilmez

Ahmet Yenilmez

21 Mayıs 1864!

300 yıl süren Kafkas - Rus savaşlarının sona ermesi ve Kuzey Kafkas halklarının sürgüne zorlanmasının başlangıç tarihidir.

Bu tarihten sonra Çerkes toplulukları dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmışlardır. Sürgün süreci içerisinde birçok insan hayatını kaybetmiş, sürüldükleri topraklarda ise hastalık, açlık ve yoksulluk gibi problemlerle karşı karşıya kalmışlardır.

Sürgün yolunda çekilen çileler, yolda telef olanların feci durumları Trabzon'daki Rus konsolosunun, tehcir işlerini idare etmekte olan General Katraçef'e yazdığı raporda şöyle anlatılır:

Türkiye'ye gitmek üzere Batum'a 70.000 Çerkes geldi.

Bunlardan vasati olarak günde 7 kişi ölüyor.

Trabzon'a çıkarılan 24.700 kişiden şimdiye kadar 19,000 kişi ölmüştür.

Şimdi orada bulunan 63.900 kişiden her gün 180-250 kişi ölmektedir.

Samsun civarındaki 110.000 kişi arasında her gün vasati 200 kişi can veriyor. Trabzon, Varna ve İstanbul'a götürülen 4650 kişiden de günde 40-60 kişinin öldüğünü haber aldım.

İşte, bu suretle peş peşe sürüp gelen felaketlerin ve musibetlerin darbeleri altında inleyen ve eriyen bu kahraman ve faziletkâr milletin bedbaht bakiyesi de Dobruca, Bulgaristan, Sırbistan, Arnavutluk, Suriye, Irak gibi daima tehlikeye maruz bulunan ve daima emniyetsizliğin hükümran olduğu yerlere iskân edilmiştir.

Modern tarihin en büyük kitlesel nüfus hareketlerinden biri olan Çerkes sürgünü esnasında deniz gibi kan akıtıldı.

Gemiye binmek için aç bîilaç kıyıda yağmur çamur içinde, ölüm iniltileriyle bekleşenler, yanaşan gemiye üşüşüp taşıma kapasitesinin çok üzerinde biniyorlardı.

Gemiler de daha fazla para alabilmek için çok yolcu alıyor, bu yüzden fazla yol almadan batan gemilere sık rastlanıyordu.

1864 Mayıs’ında, gemilerde hastalık alameti gösteren olursa derhal denize atılırdı.

Anavatanlarından sürülen Çerkesler, Rus işgalcilerinin süpürme politikasıyla, Kafkas topraklarındaki limanlardan gemilere bindirilerek Osmanlı Devleti’nin Karadeniz limanlarında indirildi ve buralarda kendileri için hazırlanan sağlık koşulları elverişsiz kamplara yerleştirildiler.

Ancak uzun ve zahmetlerle dolu yolun zorluklarına dayanamayan mazlum Çerkeslerden binlercesi gemilerde, kimileri de misafir edildikleri kamplarda kısa bir süre içerisinde açlık ve salgın hastalıklar sebebiyle can verdiler.

1859-1879 yılları arasında sürgün edilen Çerkeslerin 2 milyon civarında olduğu, sağ olarak Osmanlı Devleti’ne ulaşanların sayısının ise 1,5 milyon civarında olduğu kayıtlara geçti.

Osmanlı liman şehirlerine ulaşan ve sağ kalan Çerkesler ise başta Anadolu olmak üzere, Trakya, Balkanlar, Irak, Suriye, Ürdün gibi Osmanlı topraklarına yerleştirildiler.

Zalimler için yaşasın cehennem!

Hayatlarını kaybeden mazlumlara rahmet diliyorum.