Rasim Ozan Kütahyalı
Türkiye’nin cari açık problemini bitirip cari fazla vermesini temin edecek Tuna-1 doğalgaz keşfimiz hakkında aşırı sayıda kara propaganda yapılıyor.
*
Bu ülkede iyi ve güzel olan gelişmelere dahi muhalefet etmeyi marifet sayan tuhaf bir damar var.
*
Hele bir de bu kesimlerde artık hastalık haline gelmiş Berat Albayrak takıntısı gerçeği de olunca 320 milyar metreküp doğal gaz bulduğumuz hakikatini bile inkar ediyorlar.
*
Bu kesim Batı medeniyetine taptığı için bunlara enerji alanında itibarlı bir Batılı kurumun raporundan örnekler vereceğim.
*
Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı’nın liderliğindeki Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi Rystad Energy’nin bizim bulduğumuz keşif ile ilgili bilimsel raporunu paylaştı.
*
Rystad Energy’nin tahminlerine göre, Türkiye’nin dev Tuna-1 gaz keşfinin gelecekteki gelişimi, sondajı ve ileri testler sırasında belirlenecek olan alanın zirve çıkışına bağlı olarak, ülkeyi asgari 21 milyar dolara kadar ithalat maliyetlerinden kurtarabilir.
*
Küresel gaz fiyatları ve ithalat maliyetlerinin önümüzdeki yıllarda artması beklendiğinden gerçek tasarruflar daha da yüksek olabilir
*
Keşfin başlangıçta yaklaşık 320 milyar metreküp (Bcm) gaz rezerv hacmine sahip olduğu bildiriliyor, ancak gerçek keşfedilmeyi bekleyen rezervlerinin boyutu hala belirsiz.
*
Sonuç olarak, Rystad Energy’nin hesaplamalarına göre; yılda 2.5 milyar metreküp ile 20 milyar metreküp arasındaki üretim aralığına dayanmaktadır.
*
Alt sınır daha temkinli bir yaklaşımı yansıtırken, üst sınır çok daha fazla yükselişe sahip bir sonucu yansıtmaktadır.
*
Her halükarda, sahanın başarılı bir şekilde geliştirilmesi, dünyadaki enerji fiyatlarının durumuna ve 2020 için ortalama gaz ithalat fiyatına bağlı olarak, ülkenin ithalat maliyetlerinde – yılda 200 milyon ila 1,5 milyar dolar arasında – önemli bir düşüş anlamına gelecektir.
*
Rystad Energy’nin Gaz Piyasaları Başkan Yardımcısı Sindre Knutsson, “Türkiye’nin sözleşmeli ithalat hacminin yaklaşık %40’lık kısmını -ülkenin yıllık 59 milyar metreküp boru hattı gazı ve LNG ithalatının 24 milyar metreküplük kısmını- temsil eden enerji kontratları 2020 ve 2021’de sona ereceği için keşif zamanlaması bundan daha iyi olamaz” diyerek konunun önemini belirtmiştir.
*
Tuna-1 keşfinin başarılı bir şekilde geliştirilmesi, sahanın tahmini 2028 başlangıç tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde, Türkiye’ye çok daha rekabetçi koşullarda önemli doğal gaz kaynakları sunabilir.
*
Rystad Energy, LNG’nin Türkiye’ye 2020 yılında ithalat fiyatının hem Brent endeks sözleşmeleri hem de spot hacimler dahil olmak üzere MMBtu başına ortalama 4,70 ABD doları olacağını tahmin ediyor.
*
Ayrıca, Türkiye’ye yapılan Brent endeksli boru hattı ithalatının ortalama fiyatının bu yıl MMBtu başına yaklaşık 6,40 $ olacağını tahmin ediyoruz.
*
Brent endeksli gaz fiyatları normalde üç ila altı aylık bir gecikme ile fiyatlandırıldığı için bu yıl zayıf Brent fiyatlarının etkisi 2020’nin ikinci yarısında görülecektir.
*
Tuna-1 sahasındaki hacimlerin 2028’den önce devreye girmesini beklememek gerekir ancak yeni bir rekabetçi gaz kaynağı olasılığı ve Türkiye’nin gelecekte ithalata daha az bağımlı olacağına dair güven, ülkenin pazarlık gücünü artıracaktır.
*
Türkiye’nin doğal gaz talebi, azalan gaz tüketimi ile arka arkaya iki yıl gördükten sonra toparlanmaya hazırlanıyor.
*
Bu gelişme, esas olarak, gazın hidro, rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji ile yer değiştirdiği elektrik sektöründen gelen talebin azalması ile sağlandı.
*
Toplam doğal gaz talebi, 2017’de 52 milyar metreküp ile rekora ulaştıktan sonra 2019’da 44 milyar metreküpe geriledi.
*
Rystad Energy, Türkiye’nin doğalgaz talebinin 2030 yılına kadar 59 milyar metreküpe ve 2040’a kadar 71 milyar metreküpe yükseleceğini tahmin ediyor.
*
Bu artışa katkıda bulunan iki ana sektör, yüksek ekonomik büyümenin tetiklediği sanayi sektörü ve konut sektörü.
*
Sanayi talebinin 2019’da 14 milyar metreküpten 2030’a kadar 23 milyar metreküpe ulaşacağı ve konut talebinin aynı dönemde 13 milyar metreküpten 17 milyar metreküpe çıkması bekleniyor.
*
Bununla birlikte, hem yenilenebilir enerji hem de kömürle çalışan elektrik santrallerinin önümüzdeki on yılda gazın yerini alması nedeniyle elektrik sektöründeki doğalgaz talebinin kademeli olarak düşmeye devam etmesi bekleniyor.
*
Elektrik sektöründe doğalgaz talebinin 2019’da 14 milyar metreküpten 2030’da 13 milyar metreküpe gerileyeceği tahmin edilmektedir.
*
Yerli üretim 2019’da sadece yaklaşık 0,3 milyar metreküp olduğu ve dolayısıyla iç talebin % 1’inden daha azını temsil ettiği için Türkiye, şu anda doğal gaz talebini karşılamak için tamamen ithalata bağımlıdır.
*
Türkiye, 2019’da toplu olarak yaklaşık 33 milyar metreküp veya toplam ithalatın% 73’ünü oluşturan Rusya, İran ve Azerbaycan’dan boru hattıyla gaz ithalatına büyük ölçüde bağımlı olmaya devam ediyor.
*
Bununla birlikte, LNG pazarındaki büyüme, Türkiye’nin tedarik kaynaklarını çeşitlendirmesine izin vererek, pazarı LNG ihraç eden ülkelerden oluşan uzun bir listeye açmıştır.
*
Cezayir, Nijerya ve Katar’ın Türkiye ile uzun vadeli LNG sözleşmeleri bulunmaktadır. LNG, spot fiyatların düşmesine neden olan LNG pazarındaki aşırı arz nedeniyle bu yıl Türkiye’de boru hattı gazını geride bıraktı.
*
Rystad Energy, Türkiye’nin boru hattı ithalatının 2019’da 33 milyar metreküpten 2020’de 30 milyar metreküpe düşeceğini, toplam LNG ithalatının ise 2019’da 12 milyar metreküpten 2020’de 18 milyar metreküpe gelerek % 50 artacağını tahmin etmektedir.
*
Knutsonn’a göre; “Türkiye’nin düşük maliyetli keşiflerin uygulanabilir olduğuna dair yeni keşfedilen gaz sahası oluşturduğu umut, şüphesiz daha ileri arama ve sondaj programlarının yolunu açacaktır.
*
Sismik araştırma gemisi Oruç Reis’e refakat etmek için savaş gemisi gönderme kararının da gösterdiği gibi, Türk Devleti bu atılımın stratejik önemini kavramış durumdadır.